Da bị sưng đỏ, ngứa rát hay nổi mụn mủ có thể là dấu hiệu của nhiễm khuẩn da – tình trạng vi khuẩn tấn công và gây viêm nhiễm trên bề mặt da. Việc điều trị da do vi khuẩn không chỉ dừng ở việc dùng thuốc bôi, mà cần xác định đúng nguyên nhân, mức độ tổn thương và có phác đồ chuẩn y khoa. Cùng Phòng khám Da liễu Dr. Lai tìm hiểu nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị an toàn, giúp da phục hồi nhanh và ngăn tái phát.
Nhiễm khuẩn da là gì?
Nhiễm khuẩn da (hay còn gọi là nhiễm trùng da) là tình trạng da bị vi khuẩn xâm nhập và gây viêm. Tác nhân phổ biến nhất là Staphylococcus aureus và Streptococcus pyogenes, những loại vi khuẩn thường tồn tại trên da hoặc trong môi trường xung quanh. Khi hàng rào bảo vệ da bị tổn thương do vết xước, mụn, côn trùng đốt hoặc vệ sinh không đúng cách, vi khuẩn sẽ dễ dàng tấn công và hình thành ổ viêm, mủ hoặc loét.
Nguyên nhân gây nhiễm khuẩn da
Có nhiều nguyên nhân khiến da bị nhiễm khuẩn, trong đó phần lớn bắt nguồn từ tổn thương hàng rào bảo vệ da hoặc thói quen sinh hoạt không hợp vệ sinh.
- Da bị trầy xước, côn trùng đốt, mụn viêm: Tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập vào lớp biểu bì.
- Vệ sinh da không đúng cách: Rửa mặt hoặc tắm không sạch, dùng khăn, dao cạo, mỹ phẩm bẩn khiến vi khuẩn lây lan.
- Ra nhiều mồ hôi hoặc sống trong môi trường ẩm: Làm da luôn ẩm ướt, dễ kích thích sự phát triển của vi khuẩn.
- Suy giảm hệ miễn dịch: Người mắc bệnh tiểu đường, HIV hoặc đang dùng thuốc ức chế miễn dịch dễ bị nhiễm khuẩn hơn.
- Thói quen sinh hoạt và chế độ ăn uống không lành mạnh: Ăn nhiều đường, đồ cay nóng, thức khuya khiến da yếu, dễ viêm.
Dấu hiệu nhận biết nhiễm khuẩn da
Nhiễm khuẩn da có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể, nhưng thường gặp nhất ở mặt, tay, chân, cổ và vùng lưng, những nơi dễ tiếp xúc với bụi bẩn hoặc ra nhiều mồ hôi. Tùy theo loại vi khuẩn và mức độ xâm nhập, các triệu chứng có thể khác nhau, song đa phần người bệnh sẽ nhận thấy một hoặc nhiều dấu hiệu sau:
- Da sưng đỏ và đau rát: Vùng da bị nhiễm khuẩn thường đỏ, nóng và sưng nhẹ, có cảm giác đau hoặc rát khi chạm vào. Đây là phản ứng viêm tự nhiên của cơ thể khi vi khuẩn xâm nhập.
- Xuất hiện mụn mủ hoặc nốt viêm: Một trong những dấu hiệu đặc trưng nhất là mụn có đầu trắng hoặc vàng, chứa mủ bên trong. Khi mụn vỡ, có thể rỉ dịch hoặc tạo vảy tiết khô.
- Ngứa hoặc khó chịu kéo dài: Cảm giác ngứa thường đi kèm với nóng rát, khiến người bệnh gãi nhiều, vô tình làm vi khuẩn lan rộng sang vùng da khác.
- Da rỉ dịch, đóng vảy hoặc loét nông: Ở giai đoạn nặng, vùng da viêm có thể rỉ dịch vàng, hình thành vảy tiết hoặc vết loét nông, đôi khi có mùi hôi nhẹ.
- Có thể kèm sốt hoặc sưng hạch: Nếu viêm lan rộng, cơ thể có thể phản ứng bằng sốt nhẹ hoặc nổi hạch vùng cổ, nách, bẹn, dấu hiệu cảnh báo nhiễm khuẩn toàn thân cần điều trị ngay.
>>> Xem thêm: 8 Dấu hiệu cho thấy da bị nhiễm ký sinh trùng nhưng lầm tưởng là dị ứng
Các loại bệnh nhiễm trùng da do vi khuẩn
Nhiễm khuẩn da có nhiều dạng khác nhau, tùy theo loại vi khuẩn gây bệnh và vị trí tổn thương. Dưới đây là những bệnh nhiễm trùng da do vi khuẩn thường gặp nhất, cần được nhận biết sớm để điều trị đúng cách.
Viêm mô tế bào
Viêm mô tế bào là dạng nhiễm khuẩn da thường gặp, xảy ra khi vi khuẩn tụ cầu vàng (Staphylococcus aureus) hoặc liên cầu nhóm A (Streptococcus pyogenes) xâm nhập sâu vào mô dưới da.
Dấu hiệu đặc trưng là vùng da sưng đỏ, nóng, đau rát, đôi khi có bóng nước hoặc phồng rộp. Tình trạng này thường khởi phát đột ngột, dễ gặp ở người có vết xước, mụn viêm hoặc da bị côn trùng đốt.
Viêm quầng
Viêm quầng (Erysipelas) là dạng nhiễm khuẩn lan rộng đến lớp hạ bì của da, cũng do vi khuẩn liên cầu nhóm A gây ra. Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi, đặc biệt là người lớn tuổi hoặc có sức đề kháng yếu. Biểu hiện đặc trưng là vùng da đỏ tươi, sưng, nóng, có ranh giới rõ, đôi khi kèm sốt hoặc ớn lạnh.
Viêm nang lông
Viêm nang lông là bệnh nhiễm khuẩn xảy ra khi vi khuẩn xâm nhập vào nang lông, khiến vùng da quanh lỗ chân lông bị đỏ, sưng, ngứa hoặc nổi mụn nhỏ có đầu trắng.
Bệnh thường xuất hiện ở cánh tay, lưng, mông hoặc chân, nhất là khi da bị cọ xát, đổ mồ hôi nhiều hoặc vệ sinh không sạch.
Mức độ nhẹ có thể tự khỏi sau 1–2 tuần, nhưng nếu viêm lan rộng, đau nhiều hoặc tái phát, người bệnh nên đi khám để được điều trị kháng sinh thích hợp.
Bệnh Erythrasma
Erythrasma là bệnh nhiễm khuẩn mạn tính do vi khuẩn Corynebacterium minutissimum gây ra. Bệnh thường gặp ở vùng da ẩm như nách, háng, kẽ ngón chân hoặc dưới bầu ngực, với biểu hiện là mảng da nâu đỏ, khô nhẹ, có vảy mịn và ít ngứa. Bệnh dễ nhầm với nấm da, vì vậy cần được chẩn đoán chính xác bởi bác sĩ chuyên khoa da liễu.
Chốc
Chốc là bệnh nhiễm khuẩn ngoài da rất dễ lây, thường gặp ở trẻ nhỏ. Nguyên nhân do vi khuẩn tụ cầu hoặc liên cầu, biểu hiện bằng mụn nước hoặc mụn mủ nhỏ quanh miệng và mũi, sau đó vỡ ra, tạo vảy vàng nâu.
Hậu bối
Hậu bối là nhiễm trùng da nặng, hình thành khi nhiều ổ viêm nhỏ (nhọt) kết hợp thành một khối viêm lớn, đau và có mủ. Tác nhân chủ yếu là tụ cầu vàng (Staphylococcus aureus), thường xuất hiện ở gáy, lưng, mông hoặc đùi, nơi da hay ẩm và ma sát.
Các phương pháp điều trị da do vi khuẩn
Điều trị da do vi khuẩn cần dựa vào mức độ bệnh và loại vi khuẩn gây ra. Nếu phát hiện và can thiệp sớm, hầu hết các trường hợp đều có thể điều trị hiệu quả và hạn chế biến chứng.
Nhiễm trùng nhẹ
- Tự khỏi: Một số nhiễm khuẩn da mức độ nhẹ có thể tự lành sau vài ngày khi giữ vệ sinh sạch sẽ, tránh gãi hoặc làm trầy xước vùng da tổn thương.
- Thuốc bôi kháng khuẩn: Có thể điều trị da do vi khuẩn bằng cách dùng thuốc bôi ngoài da như mupirocin hoặc kem kháng sinh theo hướng dẫn bác sĩ.
- Vệ sinh da: Tắm rửa hằng ngày bằng xà phòng diệt khuẩn, giữ vùng da khô thoáng và tránh mặc quần áo quá chật.
Nhiễm trùng nặng
- Dùng kháng sinh: Bác sĩ có thể kê kháng sinh đường uống hoặc tiêm để kiểm soát nhiễm khuẩn, đặc biệt nếu xuất hiện sưng, đau hoặc sốt.
- Điều trị tại chỗ kết hợp: Ngoài thuốc uống, điều trị da do vi khuẩn có thể kết hợp thuốc bôi để tăng hiệu quả.
- Theo dõi tại cơ sở y tế: Với trường hợp tổn thương sâu, có mủ hoặc nguy cơ biến chứng, người bệnh cần đến phòng khám chuyên khoa để được xử lý y khoa (rạch dẫn lưu mủ, thay băng sát khuẩn…).
Lưu ý khi điều trị
- Không tự ý mua hoặc ngừng thuốc kháng sinh giữa chừng.
- Tránh đắp lá, bôi thuốc dân gian lên vùng da bị tổn thương vì có thể làm nhiễm trùng nặng hơn.
- Nếu sau 3–5 ngày điều trị mà vùng da vẫn không cải thiện hoặc lan rộng, cần đến Phòng khám Da liễu Dr. Lai để được bác sĩ thăm khám và điều trị da do vi khuẩn đúng nguyên nhân.
>>> Xem thêm: 10+ Cách điều trị da do nấm theo từng dấu hiệu chuẩn y khoa
Chăm sóc & phòng ngừa tái phát nhiễm khuẩn da
Để điều trị đạt hiệu quả lâu dài và tránh tái phát, người bệnh cần kết hợp giữa dùng thuốc đúng chỉ định và chăm sóc da đúng cách tại nhà.
Chăm sóc da trong quá trình điều trị
- Giữ vùng da sạch và khô: Rửa nhẹ nhàng bằng nước sạch hoặc dung dịch sát khuẩn dịu nhẹ, sau đó lau khô bằng khăn mềm.
- Không tự ý nặn mụn, nốt viêm: Việc chạm tay hoặc nặn có thể khiến vi khuẩn lây lan sang vùng da khác.
- Tránh dùng mỹ phẩm, sữa tắm có hương liệu mạnh: Ưu tiên sản phẩm làm sạch dịu nhẹ, không gây kích ứng.
- Thay băng và vệ sinh vùng da tổn thương theo hướng dẫn của bác sĩ: Giúp da nhanh hồi phục, tránh viêm nhiễm lan rộng.
- Ăn uống lành mạnh: Bổ sung rau xanh, trái cây, uống đủ nước và hạn chế đồ cay nóng, dầu mỡ giúp tăng sức đề kháng cho da.
Phòng ngừa tái phát nhiễm khuẩn da
- Giữ vệ sinh cá nhân hằng ngày: Tắm rửa sạch sau khi ra mồ hôi hoặc tiếp xúc với môi trường bụi bẩn.
- Không dùng chung đồ cá nhân: Khăn tắm, dao cạo, quần áo cần được giặt sạch, phơi khô.
- Chăm sóc da khi có vết thương nhỏ: Sát khuẩn và băng lại để tránh vi khuẩn xâm nhập.
- Đi khám định kỳ: Đặc biệt với người có bệnh nền (tiểu đường, suy giảm miễn dịch), nên theo dõi da định kỳ để phát hiện sớm các dấu hiệu nhiễm khuẩn.
Câu hỏi thường gặp
1. Nhiễm khuẩn da có tự khỏi không?
Một số trường hợp nhẹ có thể tự khỏi nếu chăm sóc và giữ vệ sinh đúng cách. Tuy nhiên, nếu vùng da sưng, đau, có mủ hoặc lan rộng, cần đi khám bác sĩ da liễu để được điều trị sớm.
2. Có lây từ người này sang người khác không?
Có. Các loại nhiễm khuẩn da như chốc, viêm mô tế bào hoặc viêm nang lông có thể lây qua tiếp xúc trực tiếp hoặc dùng chung đồ cá nhân.
3. Dùng thuốc bôi gì an toàn?
Người bệnh nên sử dụng thuốc bôi kháng khuẩn, kháng viêm theo chỉ định của bác sĩ da liễu.
4. Nhiễm khuẩn da có để lại sẹo không?
Nếu được điều trị sớm và đúng cách, da thường hồi phục mà không để lại sẹo. Trường hợp nhiễm khuẩn sâu hoặc có mủ vỡ ra, da có thể hình thành sẹo lõm hoặc thâm.
5. Cần xét nghiệm cấy vi khuẩn khi nào?
Khi điều trị bằng thuốc thông thường không hiệu quả, hoặc bác sĩ nghi ngờ nhiễm chủng vi khuẩn kháng thuốc. Việc cấy vi khuẩn giúp xác định chính xác tác nhân gây bệnh để chọn loại kháng sinh phù hợp nhất.
Nhiễm khuẩn da nếu được phát hiện và điều trị kịp thời sẽ nhanh chóng hồi phục, tránh biến chứng nguy hiểm. Đừng tự điều trị da do vi khuẩn tại nhà, hãy liên hệ Phòng khám Da liễu Dr. Lai qua hotline: 091 538 0091 để được bác sĩ chuyên khoa tư vấn, chẩn đoán chính xác và điều trị chuẩn y khoa, giúp bạn lấy lại làn da khỏe mạnh, sạch khuẩn và tự tin.
>>> Có thể bạn quan tâm: 5 Sai lầm khi điều trị da do virus khiến bệnh nặng hơn
