Nhiều người thường nhầm lẫn giữa triệu chứng nhiễm ký sinh trùng trên da với dị ứng thông thường. Bài viết này sẽ giúp bạn nhận diện 8 dấu hiệu da bị nhiễm ký sinh trùng phổ biến và cách xử lý hiệu quả.
8 Dấu hiệu da bị nhiễm ký sinh trùng dễ nhầm với dị ứng
Nhiều người thường nhầm lẫn da bị nhiễm ký sinh trùng với các dị ứng thông thường. Dưới đây là 8 dấu hiệu phổ biến giúp bạn nhận biết tình trạng này sớm:
Bệnh về da: phát ban, ngứa và tổn thương da
Một trong những dấu hiệu điển hình là da bị nhiễm ký sinh trùng, xuất hiện các mảng đỏ, phát ban, chàm hoặc tổn thương như loét, sưng tấy. Chất thải của ký sinh trùng tích tụ dưới da cũng có thể làm tăng eosinophils trong máu, gây viêm da do ký sinh trùng và ngứa kéo dài.
Ngứa do ký sinh trùng
Ngứa dai dẳng, đặc biệt vào ban đêm hoặc vùng da tổn thương, là dấu hiệu cảnh báo nhiễm ký sinh trùng da. Ký sinh trùng dưới da hoặc trên da có thể gây cảm giác khó chịu liên tục, khiến người bệnh nhầm với dị ứng thông thường.
Ngứa hậu môn
Giun kim thường đẻ trứng quanh hậu môn, gây ngứa hậu môn dữ dội. Đây là một dạng nhiễm ký sinh trùng dưới da, dễ bị bỏ qua nếu nhầm lẫn với viêm da hoặc ngứa thông thường.
Mệt mỏi liên tục
Khi cơ thể nhiễm ký sinh trùng, đặc biệt là giun đường ruột, khả năng hấp thu dưỡng chất giảm, dẫn tới cảm giác mệt mỏi kéo dài dù đã nghỉ ngơi đầy đủ.
Thèm ăn bất thường nhưng không tăng cân
Một số ký sinh trùng như sán dây hay giun tròn tiêu thụ phần lớn chất dinh dưỡng từ thực phẩm, khiến người bệnh luôn thèm ăn, nhưng cơ thể vẫn không tăng cân, kèm theo dấu hiệu da nhiễm ký sinh trùng như sẩn, ngứa hoặc phát ban.
Nghiến răng khi ngủ
Nghiến răng bất thường, đặc biệt ở trẻ em, có thể liên quan đến nhiễm ký sinh trùng dưới da hoặc đường ruột, do tác động của ký sinh trùng lên hệ thần kinh và cơ hàm.
Thiếu máu
Nhiễm giun tròn hoặc giun đũa kéo dài có thể gây thiếu sắt, dẫn tới tình trạng thiếu máu. Da nhợt nhạt, xanh xao cũng có thể là dấu hiệu kèm theo da nhiễm ký sinh trùng.
Thay đổi tâm tính
Ký sinh trùng gây rối loạn tiêu hóa, sản sinh độc tố, ảnh hưởng đến hệ thần kinh – ruột, khiến người bệnh căng thẳng, lo âu, khó chịu và nhầm lẫn với các vấn đề da do dị ứng thông thường.
>>> Xem thêm: 5 Sai lầm khi điều trị da do virus khiến bệnh nặng hơn
Phân biệt nhiễm ký sinh trùng da với dị ứng thông thường
Theo các bác sĩ tại phòng khám Da liễu Dr. Lai, việc phân biệt da bị nhiễm ký sinh trùng với dị ứng da thông thường rất quan trọng để lựa chọn phương pháp điều trị hiệu quả. Dưới đây là bảng so sánh giúp nhận biết triệu chứng và cách chẩn đoán:
| Tiêu chí | Dị ứng da thông thường | Nhiễm ký sinh trùng da |
| Triệu chứng mẩn ngứa | Xuất hiện nhanh sau khi tiếp xúc với dị nguyên (thức ăn, phấn hoa, côn trùng, hóa chất). | Ngứa dai dẳng, tái phát nhiều lần, không rõ nguyên nhân, có thể tự mất rồi lại xuất hiện. |
| Vị trí tổn thương da | Rõ ràng, khu trú hoặc lan rộng theo vùng tiếp xúc. | Rải rác khắp cơ thể, thay đổi vị trí không theo quy luật. |
| Đáp ứng với thuốc | Thường cải thiện nhanh với corticoid bôi hoặc thuốc kháng histamin. | Không đáp ứng hoặc chỉ giảm tạm thời; cần điều trị da do nhiễm ký sinh trùng chuyên biệt. |
| Triệu chứng toàn thân | Có thể kèm theo sổ mũi, hắt hơi, mắt đỏ, ngứa. | Thường kèm các triệu chứng tiêu hóa, mệt mỏi, chán ăn, sụt cân, rối loạn giấc ngủ. |
| Triệu chứng ngoài da đặc trưng | Mẩn đỏ, phát ban, đôi khi sưng tấy nhẹ. | Bong tróc da, nứt nẻ, vết trầy xước do gãi, mẩn đỏ, phát ban, mụn nước, sần sùi, ngứa do ký sinh trùng dữ dội đặc biệt về đêm. |
Phương pháp chẩn đoán phân biệt
Dị ứng da:
- Dựa vào tiền sử tiếp xúc dị nguyên rõ ràng.
- Khám lâm sàng với triệu chứng điển hình và phục hồi nhanh sau điều trị.
- Xét nghiệm dị ứng (test da, IgE đặc hiệu) để xác định nguyên nhân.
Nhiễm ký sinh trùng da:
- Thăm khám kỹ các triệu chứng da và toàn thân mãn tính, tái phát nhiều lần.
- Xét nghiệm máu: tăng bạch cầu ái toan, tăng eosinophils phản ứng với ký sinh trùng.
- Xét nghiệm phân: tìm trứng hoặc ấu trùng ký sinh trùng đường ruột.
- Soi da hoặc sinh thiết da khi nghi ngờ tổn thương do giun, sán dưới da hoặc xét nghiệm kháng nguyên ký sinh trùng.
- Đánh giá thêm các triệu chứng toàn thân: thiếu máu, mệt mỏi, thay đổi tâm tính để xác nhận tình trạng.
Cách điều trị và phòng ngừa nhiễm ký sinh trùng trên da
Khi nhận thấy da bị nhiễm ký sinh trùng, việc điều trị kịp thời và đúng cách là rất quan trọng. Phương pháp hiệu quả kết hợp điều trị y tế, chăm sóc da tại nhà và các biện pháp phòng ngừa để hạn chế tái nhiễm.
Điều trị y tế
Trước hết, bác sĩ sẽ chẩn đoán chính xác loại ký sinh trùng qua khám lâm sàng và xét nghiệm như máu, phân hoặc hình ảnh. Sau đó, tùy loại ký sinh trùng, sẽ áp dụng các loại thuốc phù hợp:
- Permethrin: Thuốc bôi ngoài da phổ biến cho ghẻ, chấy, có tác dụng làm tê liệt ký sinh trùng trên da.
- Ivermectin: Có dạng uống và bôi, dùng để điều trị ghẻ, chấy hiệu quả.
- Benzyl benzoate: Thuốc bôi ngoài da, cần theo chỉ định y tế do có thể gây kích ứng.
- Thuốc đặc hiệu đường ruột hoặc toàn thân: Albendazole, Mebendazole, Praziquantel tùy tình trạng nhiễm.
Chăm sóc da tại nhà
Bên cạnh điều trị y tế, chăm sóc da đúng cách giúp giảm triệu chứng và ngăn nhiễm ký sinh trùng trên da lan rộng:
- Giữ vệ sinh cá nhân sạch sẽ, tắm rửa hàng ngày với xà phòng dịu nhẹ và nước ấm.
- Tránh gãi để không làm tổn thương da, giảm nguy cơ bội nhiễm.
- Sử dụng kem hoặc thuốc bôi giảm ngứa theo hướng dẫn của bác sĩ.
- Giặt, vệ sinh đồ dùng, quần áo, chăn màn sạch sẽ, sát trùng để tiêu diệt ký sinh trùng còn sót.
Phòng ngừa tái nhiễm
Để tránh tái nhiễm ký sinh trùng dưới da hoặc trên da, cần thực hiện đồng bộ các biện pháp phòng ngừa:
- Điều trị đồng thời tất cả các thành viên trong gia đình hoặc nhóm tiếp xúc gần để tránh lây chéo.
- Thường xuyên vệ sinh cá nhân kỹ lưỡng, giữ môi trường sống sạch sẽ.
- Tẩy giun định kỳ theo khuyến cáo y tế.
- Tránh tiếp xúc trực tiếp với nguồn lây như vật nuôi, đất bẩn, nước ô nhiễm.
- Giặt và phơi khô quần áo, chăn màn dưới ánh nắng mặt trời để tiêu diệt ký sinh trùng còn sót.
>>> Xem thêm: [Bật mí] Cách điều trị da nhạy cảm hiệu quả cho làn da khỏe đẹp
FAQ – Một số câu hỏi thường gặp về da bị nhiễm ký sinh trùng
1. Làm thế nào để biết chắc chắn da mình bị nhiễm ký sinh trùng?
Bạn nên đến khám bác sĩ chuyên khoa da liễu để kiểm tra. Chẩn đoán thường dựa vào khám lâm sàng, xét nghiệm máu, xét nghiệm phân, soi da hoặc sinh thiết da để xác định nhiễm ký sinh trùng da.
2. Có thể tự điều trị nhiễm ký sinh trùng trên da tại nhà không?
Không nên tự điều trị. Một số thuốc bôi ngoài da như Permethrin hoặc Benzyl benzoate cần theo hướng dẫn y tế. Tự ý dùng thuốc có thể gây kích ứng, bội nhiễm hoặc làm bệnh ngứa do ký sinh trùng nặng hơn.
3. Khi nào cần đi khám bác sĩ khi nghi ngờ nhiễm ký sinh trùng?
Nên đi khám nếu:
- Ngứa dai dẳng, tái phát nhiều lần.
- Xuất hiện mẩn đỏ, mụn nước, sần sùi trên da.
- Có triệu chứng kèm theo toàn thân như mệt mỏi, sụt cân, rối loạn tiêu hóa.
Điều này giúp xác định chính xác tình trạng và bắt đầu điều trị da do nhiễm ký sinh trùng kịp thời.
4. Nhiễm ký sinh trùng trên da có nguy hiểm không?
Nếu không điều trị kịp thời, nhiễm ký sinh trùng trên da có thể gây viêm da, bội nhiễm, ngứa dữ dội và ảnh hưởng đến sức khỏe toàn thân, đặc biệt ở trẻ em và người già.
5. Làm thế nào để phòng ngừa nhiễm ký sinh trùng trên da?
- Giữ vệ sinh cá nhân sạch sẽ, tắm rửa hàng ngày.
- Giặt quần áo, chăn màn sạch và phơi nắng.
- Tránh tiếp xúc với đất bẩn, nước ô nhiễm hoặc vật nuôi nghi nhiễm.
- Tẩy giun định kỳ và điều trị đồng thời các thành viên trong gia đình nếu có nhiễm ký sinh trùng.
Việc nhận biết và điều trị kịp thời khi da bị nhiễm ký sinh trùng giúp kiểm soát ngứa, giảm viêm da do ký sinh trùng và ngăn tái phát. Kết hợp chăm sóc da tại nhà, tuân thủ phác đồ y tế và phòng ngừa đúng cách sẽ bảo vệ làn da và sức khỏe toàn thân. Khi nghi ngờ nhiễm ký sinh trùng, hãy đến bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị da do nhiễm ký sinh trùng hiệu quả.
>>> Có thể bạn quan tâm: Viêm da cơ địa là gì? Cách trị viêm da cơ địa không lo tái phát
